Stereotypering

Definitie van stereotypen

Wat is een stereotype? Het is een vraag waar velen een eigen antwoord op hebben. Zo omschrijft Marco Cinnirella (1997) die lector is aan de universiteit van Londen dat een stereotype een geloofssysteem is die houdingen, gedragingen en persoonlijke eigenschappen associëren met leden van sociale categorie.

Cinnirella, M. (2010) Marco Cinnirella overview. Gevonden op 11 februari 2017 op het internet: https://cinnirella.socialpsychology.org 

Als we 'een stereotype' opzoeken in het Van Dale Woordenboek (2017) dan krijgen we volgende definitie: vaststaand beeld.

Van Dale. (2017) Gevonden op 10 november 2016 op het internet: https://www.vandale.be/opzoeken?pattern=stereotypen&lang=nn

Volgens Wikipedia is een stereotype een overdreven beeld van een groep mensen dat vaak niet (volledig) overeenkomt met de werkelijkheid. Het is vaak een vooroordeel of een negatief denkbeeld en wordt vaak gebruikt als rechtvaardiging van bepaalde discriminerende acties. 

Volgens wikipedia kunnen stereotypen gebaseerd zijn op:

• Ras
• Etniciteit
• Geslacht
• Seksuele geaardheid
• Nationaliteit
• Geloof
• Beroep
• Leeftijd
• Sociale klasse
• Stereotypering doorheen de tijd
  
  

Stereotype (2017) Gevonden op 10 november 2016 op het internet: https://nl.wikipedia.org/wiki/Stereotype 

Algemeen

De Franse filosofe Simone de Beauvoir zei in 1949: "On ne naît pas femme, on le devient." Ze wou hiermee benadrukken dat je niet als man of vrouw geboren wordt. Je leert doorheen je leven. Hierbij word je geconfronteerd met goed- en/of afkeuring van je gedrag. Vroeger waren er niet veel keuzemogelijkheden voor de jongens en de meisjes. De jongens kozen voor techniek en de meisjes voor zorg. Als ze ouder werden bleven de vrouwen thuis en gingen de mannen werken. Dit hoorde zo binnen de maatschappij. Wanneer je probeerde de rollen om te draaien, werd je daarop afgekeurd.

Deze tijd is er minder sprake van stereotypering van mannen en vrouwen. Maar uitspraken zoals "meisjes zijn zorgzaam" en "jongens zijn avontuurlijk" zijn nog steeds aanwezig.

Binnen de school

Vroeger speelden leerkrachten al een belangrijke rol in het doorgeven van stereotypen. Er werd vaak gedacht in twee hokjes. Je had zwart en je had wit maar grijs bestond niet. De meisjes speelden met de poppen en de jongens met de auto's. Ondanks dit alles waren er toch al groepen aanwezig die hier tegen waren. Zij vonden het belangrijk dat de kinderen op school kennismaakten met een brede waaier aan speelgoed en rolmodellen zodat ze niet in de sterotypen zouden blijven vastzitten. Dit is belangrijk voor hun latere studiekeuze want hier vloeit ook hun latere maatschappelijke functie uit voort. Voor vele jongens en meisjes was het moeilijk om tegen de stroom in te gaan, om het stereotype te doorbreken. Deze moeilijkheid is nog steeds aanwezig. Je moet durf hebben om als meisje voor een 'jongensrichting' te kiezen.

Stereotypering gaat verder niet alleen over jongens-meisjes maar ook over andere zaken zoals ras, etniciteit, ... (zie: bovenaan pagina). Bijvoorbeeld: vaak wordt er uitgegaan van het stereotype gezin: mama, papa, broer en zus. Hiermee sluit je veel kinderen van de klas uit want er zullen ook kinderen in de klas aanwezig zijn met gescheiden ouders, kinderen die bijvoorbeeld twee mama's of twee papa's hebben, ... We kunnen zelfs nog eens stapje verder gaan. Kijk eens in de klassikale bibliotheek: vinden de kinderen hier boeken in terug waar zij zich kunnen herkennen? Het is belangrijk in te spelen op de noden van elk kind en daarvoor moet je ook rekening houden met de situatie van iedereen in de klas (m.a.w. stereotypering uitsluiten). 

Feminisme, de tweede feministische golf in Vlaanderen. (s.a.). Gevonden op 11 februari 2017 op het internet: https://www.gendergeschiedenis.be/feminisme/tweede-golf/intro 

Voordelen van stereotypering

Eén van de doelen van stereotypering is het helpen bij het begrijpen van anderen. Er gebeuren vaak zaken die we niet goed begrijpen. Hier komen de stereotypen voor omdat ze ons helpen deze zaken toch te begrijpen. Om die reden zijn stereotypen ook nog steeds aanwezig in het klasgebeuren. Ze helpen ons bij het beter begrijpen van de maatschappij.

Voorbeeld:

Je bent met een jongen in de klas aan het praten. Deze jongen geraakt niet goed uit zijn woorden. Dan komt het stereotype in je naar boven. Je denkt: "Hij is een nerd, hij is heel slim dus dan is hij minder sterk in sociale contacten."

Nadelen van stereotypering

Een ander doel van stereotypering is om jezelf beter te voelen. Bestaande stereotypen kunnen je het gevoel geven een goede reden te hebben om anderen slecht af te kunnen schilderen. Zo moeten jongens altijd stoer zijn en meisjes moeten meisjesachtig zijn. Wanneer je het omgekeerde doet, word je hierop al snel afgestraft. Hier zou een genderbeleid tegen moeten zijn binnen de school. Terwijl jongens stoer moeten zijn, voelen ze zich volgens onderzoek juist meer gevoelig. Terwijl meisjes meer meisjesachtig moeten zijn, voelen ze zich moedig. Klassen vullen met enkel jongens of meisjes biedt hierbij geen oplossing. Door de leerlingen in niet-gemengde klassen te zetten, wordt de stereotypering voor de geslachtsrollen alleen nog maar versterkt. Ze worden niet voorbereid op de gemengde maatschappij. 

Van den Bos, A. (2007) Gevonden op 11 november 2016 op het internet: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/stereotypen-kweken-soms-juist-begrip